Suriye’nin kuzeyinde tesirli silahlı İslamcı kümelerden Heyet Tahrir el Şam’dan (HTŞ) sonra Türkiye ile düzgün münasebetleri bulunan Ahrar’uş Şam da Ankara’nın, Suriye ile olağanlaşma uğraşlarına reaksiyon gösterdi.
Ahrar’uş Şam’dan yapılan açıklamada, “Beşar Esad ile hiçbir biçimde uzlaşmaya yanaşmayacağız” denildi.
HTŞ de, başkanları Muhammed el Cevlani’nin konuşmasının yer aldığı, “Hiçbir vakit uzlaşmayacağız” başlıklı yeni bir görüntü yayımladı.
30 Aralık 2022’de İdlib’de gerçekleştirilen ve Suriye idaresi ile olağanlaşma eforlarının protesto edildiği gösteri
Ahrar’uş Şam’ın açıklamasında neler var?
BBC Monitoring’in (BBC İzleme Servisi) aktardığına nazaran Ahrar’uş Şam’ın açıklaması, 3 Ocak’ta Telegram üzerinden paylaşıldı.
Örgütün açıklamasında, “Suriye’nin haklı devrimi” övüldü lakin “birleşik bir liderlik oluşturulmasında yaşanan başarısızlığın muhalefetin gayretlerini engellediği” belirtildi.
Örgüt, “devrimin müttefiki” olarak tanımladığı Türkiye’nin, Şam’a yönelik tavrını değiştirmesine neden olan şartları anladığını belirtmekle birlikte, “Muhalefet halkımızın kutsal davasından vazgeçemez” sözünü kullandı.
“Dava” ile Esad idaresinin devrilmesinden bahsediliyor.
“Örgütün bu gayeye ulaşıncaya kadar uzlaşmayı düşünmeyeceği” aktarıldı.
Ahrar’uş Şam, açıklamanın sonunda ise “Suriye muhalefeti ile Türkiye’nin çıkarlarının çatışmasının önüne geçecek bir yolun bulunabileceğini ümit ettiğini” belirtti.
HTŞ tenkitlerine devam ediyor
Geçen hafta Türkiye ile Suriye görüşmelerini eleştiren HTŞ de tenkitlerine yeni bir görüntü yayımlayarak devam etti.
HTŞ’nin medya organı Amjad tarafından yeniden 3 Ocak tarihinde paylaşılan görüntü, “Hiçbir vakit uzlaşmayacağız” başlığıyla yayımlandı.
Örgüt lideri Muhammed el Cevlani videoda, Esad idaresi ile uzlaşma içine girmeyeceklerini belirtti ve “suçlu rejim devrilinceye kadar çabaya devam edeceklerini” söz etti.
El Cevlani, “Suriye, Türkiye ve Rusya ortasındaki üçlü görüşmelerin ihtilal için yeni bir meydan okuma teşkil ettiğini” söyledi.
“Suriye halkına moralini bozmama” daveti yapan el Cevlani, “HTŞ’nin çabasını gece gündüz sürdüreceğinin kelamını verdiğini” söyledi ve herkesi kümeyle yan yana durmaya çağırdı.
HTŞ üyeleri bir eğitim sırasında
Geçmişte El Kural’a bağlı olan Nusra Cephesi militanlarının kurduğu HTŞ, İdlib’deki en güçlü askeri küme.
Nusra Cephesi, Temmuz 2016’da El Düstur ile ilgilerini sonlandırdığını açıklamış ve ismini Şam’ın Fethi Cephesi olarak değiştirmişti.
Ocak 2017’de ise Şam’ın Fethi Cephesi liderliğinde bir ortaya gelen Ensar el-Din Cephesi, Ceyş el-Sunna, Liva el-Hak ve Nurettin Zengi Hareketi, yeni bir çatı örgüt olarak HTŞ’yi ilan etmişti.
Ahrar’uş Şam ve HTŞ 2017’de birbiriyle savaşmış olsalar da müttefik konumundalar.
İkisi de HTŞ’nin liderliğindeki “El Fatah El Mubin operasyon odasında” birlikte hareket ediyor.
Türkiye merkezli muhalefet ‘endişeli değil’
Bu ortada hafta içinde Türkiye’deki Suriyeli muhalif kümelerin temsilcileri Ankara’da yetkililerle görüştü.
Suriye Geçici Hükümeti oluşumu başkanı Abdurrahman Mustafa, Suriye Müzakere Komitesi Başkanı Bedir Camus ve Suriye Ulusal Koalisyonu Başkanı Salim Al Muslat’tan oluşan heyet, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da ortalarında bulunduğu yetkililerle bir ortaya geldi.
Temaslarla ilgili Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıkalamada, “Suriye bağlamındaki son gelişmeler ele alındı ve 2254 sayılı BMGK Kararı uyarınca Suriye muhalefeti ile halkına dayanağımız yinelendi” sözlerine yer verildi.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Suriyeli muhalif başkanlardan oluşan heyet ile
Görüşmeler sonrası BBC Türkçe’ye konuşan Abdurrahman Mustafa, Türkiye ile Suriye ortasında başlayan yeni süreçle ilgili kendilerini endişelendiren bir durum olmadığını gördüklerini söyledi.
Mustafa, “Tabii ki Türkiye Cumhuriyeti devletinin kendi egemenliği vardır, kararlarını kendi belirler ancak biz şuna inanıyoruz ki sayın bakanla (Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu) görüşmemizde de bu vurgulandı; asla bu (süreç), Suriye halkının ve Suriye muhalefetinin çıkarlarının aleyhinde olmayacaktır. Kendisi tam aksine, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’in 2254 No’lu kararına bağlı olduğunu ve bunun için uğraş harcadıklarını tabir etti” dedi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde 2015 yılında kabul edilen 2254 sayılı karar, Suriye’de ateşkesin sağlanmasını ve ülkedeki meselelere siyasi tahlil getirilmesini içeriyor.
Türkiye ile Suriye ortasındaki süreçte neler yaşandı?
2022 yılı içinde Ankara, Suriye ile istihbarat servisleri seviyesinde görüşmeler yapıldığını açıklamıştı.
Kasım ayında da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Esad’la görüşme ihtimaline dair olumlu açıklamalar yapmuş ve “Siyasette küslük dargınlık olmaz” demişti.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, 2022’nin son günlerinde Rusya’da, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ve Suriye istihbarat yetkileri ile bir ortaya geldi.
Yılın son günlerinde ise iki ülke ortasında yıllar sonra birinci siyasi temas gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e önerdiği Türkiye-Rusya-Suriye üçlü sistemin birinci toplantısında, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı Lideri Hakan Fidan, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ve Suriye istihbarat yetkileri 29 Aralık’ta bir ortaya geldi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu de önümüzdeki haftalarda Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile gerçekleştirecekleri üçlü görüşme için temasların sürdüğünü açıkladı.
5 Ocak’ta ise Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu sabah Sayın Putin ile görüşmem oldu. Türkiye-Rusya-Suriye olarak bir süreç başlattık. Akabinde dışişleri bakanlarımızı bir ortaya getireceğiz. Daha sonra da gelişmelere nazaran başkanlar olarak bir ortaya geleceğiz. Sıkıntımız bölgede suhuleti sağlamak, barışı hâkim kılmak” sözlerini kullandı.
Hafta içinde Reuters haber ajansına konuşan ve ismini vermeyen üst seviye bir Türk bir yetkili ise bakanların birinci toplantısından süratlice bir sonuç çıkmasını beklemenin gerçekçi olmadığını söyledi.